Zwyczaje i wierzenia wigilijne są bardzo różne. Te na Krajnie od zawsze związane były z tymi wystepującymi w pozostałych częściach Wielkopolski. Nie brakowało tu jednak także pewnych wyróżników jak np. zupa z suszu.
Święta Bożego Narodzenia w Wielkopolsce zwano także „Gwiazdką” lub „Godami”. O ile „Gody” w języku staropolskim oznaczały okres świąteczny i czas zabaw, to pochodzenie słowa „Gwiazdka” w odniesieniu do Świąt Bożego Narodzenia przysparza etymologom nieco więcej kłopotu. Najprawdopodobniej określenie to wzięło się od zwyczaju zasiadania do wieczerzy wigilijnej wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy.
Podczas wieczerzy wigilijnej, na chłopskich stołach najczęściej znajdowało się to, co co było efektem ciężkiej pracy chłopa w polu czy sadzie. Dominowały więc groch, kasze i kapusta.
Na Krajnie bardzo popularna była zupa z suszu. Jej główny składnik stanowiły suszone śliwki. Dawniej podawano także siemieniatkę czyli zupę z siemienia lnianego i konopii zagęszczaną kaszą. Tych ostatnich na stole było niemało. Chłopi uprawiali bowiem tak popularną teraz grykę czy proso. Obecne były także miód, mak i grzyby. Chętnie przygotowywaną potrawą były makiełki czyli pszenna bułka w kawałkach, wymieszana z makiem i miodem.
Ryby były rzadkością i w odróżnieniu od dzisiejszego popularnego karpia na stole znajdowały się te gatunki, które chłop złowił w pobliskiej rzece czy jeziorze. Od ryb uginały się za to stoły szlacheckie. Bardzo popularny był karp na szaro czy szczupak z szafranem.
Do wieczerzy wigilijnej zasiadano po ukazaniu się pierwszej gwiazdki. Pod obrusem znajdowało się sianko symbolizujące betlejemski żłóbek. Co ciekawe, siano było umieszczane także pod stołem do którego zasiadali domownicy. Puste miejsce było nie tylko znakiem oczekiwania na niespodziewanych gości ale również miejscem odpoczynku dla duchów zmarłych, które tej nocy, jak wierzyli chłopi odwiedzały swe rodziny.
W domu wieszano podłaźnik. Były to świerkowe lub jodłowe gałązki zawieszane pod sufitem. Często bogato zdobione wstążkami, orzechami i jabłkami. W kącie izby nie mogło zabraknąć także snopka słomy.
A więcej o świątecznych zwyczajach w naszym regionie można dowiedzieć się z Dokumentu TV ASTA o świętach na Krajnie. Emisja jutro, 26 grudnia o godz. 16.20.
