W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku Niemcy spalili w Pile synagogę. Rocznicę tę upamiętniono tablicą na murze budynku przy al. Piastów.
Po środku dawnego Rynku Żydowskiego mieścił się murowany, trzykondygnacyjny gmach wzniesiony na planie prostokąta w eklektycznym stylu, na którego głównej fasadzie znajdowały się charakterystyczne trzy rzędy okien. Mowa o synagodze, która została spalona przez hitlerowców podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku, a jej ruiny rozebrano krótko potem.
Makieta wykonana przez Marka Kwasigrocha na kilka chwil stanęła w miejscu spalonej synagogi
W związku z 80. rocznicą odsłonięta została tablica upamiętniająca dawną obecność synagogi w Pile. Umieszczona jest na budynku Orange Polska przy al. Piastów 3 – nieprzypadkowo ponieważ właśnie to miejsce było dawniej Rynkiem Żydowskim, zwane też placem Wilhelma.
Po odsłonięciu tablicy pamiątkowej uczestnicy uroczystości zapalili znicze przy pomniku upamiętniającym XVII-wieczny cmentarz żydowski na terenie pilskiej szkoły policji. Wydarzeniem towarzyszącym było otwarcie wystawy pt. Historia Żydów w Pile oraz spotkanie z przewodniczącą Gminy Żydowskiej w Poznaniu – Alicją Kobus w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Komisji Edukacji Narodowej.
Inicjatorami wydarzenia byli Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych Effata z Piły i Stowarzyszenie Gminy Żydowskiej z Poznania. Tablica została ufundowana przez agencję OPUS w Pile – Piotra Ładzińskiego.
fot. i opr. Aleksandra Kramkowska, Biuro Prezydenta, Urząd Miasta Piły
