NIK zawiadamia prokuraturę w sprawie ośrodka w Łobżenicy

Najwyższa Izba Kontroli składa zawiadomienie do prokuratury w związku z funkcjonowaniem Zespołu Placówek Wychowawczych w Łobżenicy. Chodzi o podejrzenie popełnienia przestępstwa polegającego na niedopełnieniu obowiązków przez ówczesnego starostę pilskiego Eligiusza Komarowskiego. NIK ma również zastrzeżenia do prowadzenia ksiąg rachunkowych w ośrodku i w związku z tym zawiadomiła urząd skarbowy.

Poznańska Delegatura NIK przeprowadziła kontrolę dotyczącą organizacji, finansowania i funkcjonowania Zespołu Placówek Wychowawczych w Łobżenicy w latach 2021-2023. Przeprowadzono ją w Zespole, w skład którego wchodziły Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Łobżenicy i Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii w Kijaszkowie oraz w Starostwie Powiatowym w Pile, w zakresie obejmującym realizację zadań organu prowadzącego.

Kontrolerzy wskazali na niezgodne z prawem powierzenie obowiązków dyrektorowi jednostki. Chodzi o to, że ówczesny zarząd powiatu pilskiego nie podjął rzetelnych działań zapewniających powierzenie stanowiska dyrektora kandydatowi wyłonionemu w drodze konkursu. W 2023 r. rozpisano postępowanie konkursowe, które nie doprowadziło do wyłonienia odpowiedniego kandydata. Przez 10 miesięcy (tj.  maksymalny okres powierzenia obowiązków dyrektora w trybie pozakonkursowym) nie przeprowadzono kolejnego konkursu. Dalej ponownie powierzono pełnienie obowiązków dyrektora tej samej osobie w trybie pozakonkursowym. Zdaniem NIK to naruszenie przepisów prawa oświatowego. Co więcej, osoba ta uzyskała negatywną opinię organu sprawującego nadzór pedagogiczny, tj. Wielkopolskiego Kuratora Oświaty.

Inspektorzy NIK zarzucają również poprzednim władzom powiatu, że te nie zapewniły właściwych warunków lokalowych w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Kijaszkowie. Budynek wyłączono z użytkowania i nie próbowano przywrócić jego funkcjonalności. Chodzi o remonty czy naprawy, aby finalnie na początku 2023 roku przeznaczyć tę nieruchomość do zbycia.  - W efekcie nawet w przypadku przeprowadzenia skutecznego naboru, placówka nie była w stanie realizować swoich zadań. Pomimo że Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nie mógł prowadzić działalności, na stronie internetowej Starostwa znajdowała się informacja o zasadach przyjmowania do niego wychowanków oraz dokumentach, jakie należy w tym celu złożyć do starosty - piszą w raporcie kontrolerzy. 

Zdaniem NIK nie zapewniono również wystarczających środków finansowych na wykonanie remontów czy napraw. O tym dyrektorzy Zespołu Placówek Wychowawczych mieli  informować starostę. - Starosta nie zabezpieczył wystarczających środków na wydatki inwestycyjne Zespołu i nie dokonywał rzetelnego rozpoznania potrzeb Zespołu w tym zakresie, mimo ich zgłaszania przez kierowników tej jednostki. Istniejące potrzeby remontowe potwierdziła również kontrola Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Pile, przeprowadzona na zlecenie NIK - czytamy w raporcie. 

Kolejna sprawa, to zdaniem NIK-u, nierzetelne realizowane zalecenia pokontrolne dotyczące stanu technicznego budynków oraz ppoż. Tu zarzuty kierowane są wobec dyrektora jednostki. Choć w planie finansowym w latach 2021-2023 przewidziano środki na bieżące remonty i naprawy, to nie były one w pełni wykorzystane. Nie zapewniono odpowiedniego wyposażenia pokojów wychowanków, wystarczającej liczby kabin prysznicowych oraz wymaganych poręczy na klatce schodowej. Nie wdrożono również instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla budynku internatu. Zdaniem kontrolerów to działanie niezgodne z prawem i jednocześnie narażające na zagrożenie życia i zdrowia wychowanków. Kontrolerzy podkreślają, że wbrew wcześniejszym zapewnieniom, dyrektor Zespołu Placówek Wychowawczych nie zrealizował zaleceń z kontroli NIK z 2021 roku.  NIK zarzuca również nierzetelne prowadzenie ksiąg rachunkowych. Brakowało bieżącej ewidencji księgowej środków trwałych, nie zapewniono ciągłości bilansów otwarcia i zamknięcia, nie ewidencjonowano majątku trwałego zgodnie z przyjętymi standardami rachunkowości. - Ponadto w latach 2021-2022 zaniechano obowiązkowego zinwentaryzowania środków trwałych pozostających w dyspozycji Zespołu. Natomiast inwentaryzację za 2023 r. przeprowadzono nierzetelnie, ponieważ stwierdzone w jej trakcie różnice inwentaryzacyjne nie zostały wyjaśnione, a jej wyniki nie zostały zatwierdzone przez dyrektora jednostki - czytamy. Jako przykład nierzetelności kontrolerzy NIK podają, że w trakcie trwania ich kontroli w budynku w Kijaszkowie stwierdzono dwa piece węglowe, podczas gdy w dokumentach księgowych widniał tylko jeden. Ponadto kontrolerzy stwierdzili, że wynagrodzenie z tytułu realizacji umowy w wysokości 159,9 tys. zł na dostawę i montaż kotłów grzewczych zostało wypłacone, pomimo że wykonawca nie dostarczył wszystkich wymaganych dokumentów powykonawczych. Ponadto stwierdzono przypadki ponoszenia wydatków ponad kwoty określone w planie finansowym jednostki.

Skutki finansowe stwierdzonych nieprawidłowości wynoszą ogółem 173,6 tys. zł, z których, z naruszeniem prawa wydatkowano kwotę 173,2 tys. zł. Ponadto, wydatki w łącznej wysokości 46,9 tys. zł ujęto w nieprawidłowej klasyfikacji budżetowej, a środki trwałe o wartości 159,9 tys. zł nie zostały wykazane w bilansie za 2022 rok.

Według NIK starosta pilski nie dopełnił obowiązku polegającego na złożeniu zawiadomienia do prokuratury o naruszeniach dyscypliny finansów publicznych przez osobę pełniącą obowiązki dyrektora Zespołu Placówek Wychowawczych. 

NIK skierowała do starosty pilskiego i dyrektora Zespołu Placówek Wychowawczych w Łobżenicy wnioski pokontrolne, dotyczące m.in. zgodnego z przepisami powierzenia stanowiska dyrektora, zapewnienia wychowankom warunków mieszkalnych i niezbędnego wyposażenia osobistego, rzetelnej weryfikacji i rozpoznania potrzeb inwestycyjnych placówki, zgodnego z prawem prowadzenia gospodarki finansowej Zespołu Placówek Wychowawczych i ewidencji księgowej.

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w trakcie kontroli, Delegatura NIK w Poznaniu złożyła zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa polegającego na niedopełnieniu obowiązków przez starostę pilskiego oraz do urzędu skarbowego w związku z nierzetelnym prowadzeniem ksiąg rachunkowych w Zespole Placówek Wychowawczych. Przekazano również zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, w związku z nieprzeprowadzeniem inwentaryzacji przez dyrektora zespołu placówek w latach 2021-2022, wykonaniem inwentaryzacji niezgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, przekazaniem sprawozdań z naruszeniem wymaganego terminu i dokonywaniem wydatków ponad ustalony plan finansowy jednostki.

Więcej o tej sprawie wraz z komentarzami osób, których sprawa dotyczy niebawem. 

fot. archiwum